Mezar Taşı Kitâbelerinde İstif Hattat Sâmî ve Mümtâz Efendi’nin Mezar Taşları Örneği
Mezar yapımı insanlık tarihi kadar eskidir. İlk insandan beri var olan bu yapı, her toplumun kendi gelenek ve inançları doğrultusunda farklı şekillerde tezâhür etmiştir. Bu çalışma Türklerin tarih boyunca insana vermiş oldukları değerin bir göstergesi olarak mezar taşı kültürünün son dönem uygulamal...
| Authors: | ; |
|---|---|
| Format: | Electronic Article |
| Language: | Turkish |
| Check availability: | HBZ Gateway |
| Journals Online & Print: | Drawer...
|
| Fernleihe: | Fernleihe für die Fachinformationsdienste |
| Published: |
DergiPark Akademik
2024
|
| In: |
Dinî araştırmalar
Year: 2024, Volume: 27, Issue: 66, Pages: 65-98 |
| Further subjects: | B
Hat Sanatı
B Tombstone B Calligraphy B 19th Century B Stacking B 19. Yüzyıl B History of Turkish-Islamic Arts B Mezar Taşı B Türk-İslâm Geleneği B İstif |
| Online Access: |
Volltext (kostenfrei) Volltext (kostenfrei) |
MARC
| LEADER | 00000caa a22000002 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | 1893159337 | ||
| 003 | DE-627 | ||
| 005 | 20240826222454.0 | ||
| 007 | cr uuu---uuuuu | ||
| 008 | 240702s2024 xx |||||o 00| ||tur c | ||
| 024 | 7 | |a 10.15745/da.1439872 |2 doi | |
| 035 | |a (DE-627)1893159337 | ||
| 035 | |a (DE-599)KXP1893159337 | ||
| 040 | |a DE-627 |b ger |c DE-627 |e rda | ||
| 041 | |a tur | ||
| 084 | |a 0 |2 ssgn | ||
| 100 | 1 | |a Demir, Fatih Sultan |e VerfasserIn |0 (orcid)0000-0003-3269-8346 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Mezar Taşı Kitâbelerinde İstif Hattat Sâmî ve Mümtâz Efendi’nin Mezar Taşları Örneği |
| 264 | 1 | |c 2024 | |
| 336 | |a Text |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |a Computermedien |b c |2 rdamedia | ||
| 338 | |a Online-Ressource |b cr |2 rdacarrier | ||
| 520 | |a Mezar yapımı insanlık tarihi kadar eskidir. İlk insandan beri var olan bu yapı, her toplumun kendi gelenek ve inançları doğrultusunda farklı şekillerde tezâhür etmiştir. Bu çalışma Türklerin tarih boyunca insana vermiş oldukları değerin bir göstergesi olarak mezar taşı kültürünün son dönem uygulamaları hakkında bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Dolayısıyla 19. yüzyıl ve sonrası Osmanlılarda mezar taşlarının almış olduğu şekilsel değişimler ve hüsn-i hattın uygulama biçimleri örnekler üzerinden verilmiştir. Ayrıca araştırmaya konu olan yüzyılı temsilen iki mezar taşı yazısı detaylı bir incelemeye tâbi tutulmuştur. Çalışmanın amacı öncelikle mezar taşlarında yazının ne zamandan beri kullanılmaya başlandığını ve geçirmiş olduğu aşamalar neticesinde istifli yazıların nasıl ortaya çıktığını tespit etmektir. Daha sonra hangi hat çeşidinin mezar taşı yazılarında kullanılmaya daha elverişli olduğunu ve bu yazıların hangi metotlarla mezar taşına tatbik edildiğini incelemektir. Bir diğer amaç ise istifli yazıların mezar taşlarında neden kullanıldığını, bununla birlikte kullanılan bu yazıların mezarın hangi kısmında yoğunlaştığını ve bu uygulamaların zirve dönemlerini tespit etmektir. Bu bağlamda araştırmamızda mezar taşlarında yazının hangi dönemde kullanılmaya başlandığı ve özellikle Anadolu coğrafyasındaki uygulamaları hakkında bilgi verilmiştir. Yazının mezar taşına tatbîkînin arka planı ifade edildikten sonra hüsn-i hattın mezar taşına geçirilmesi ile ilgili usuller aktarılmıştır. Daha sonra mezar taşlarına istifli yazıların yoğun olarak kullanıldığı yerler önemli ve çarpıcı bazı örnekler üzerinden gösterilmiştir. Örnek görsellerin altına okunuşları, yazıldıkları tarih ve yazı çeşidi de yazılmıştır. Bu örnekler üzerinden mezar taşı kitâbetine müsâit olan yazılar verilmek sûretiyle mezar taşında kullanılan yazı çeşitleri de ifade edilmiş olmaktadır. Çalışmamızda nitel araştırma yöntemlerinden kaynak tarama, örnekleme, karşılaştırma, kaynak göstermeye başvurulmuştur. Bu çerçevede dönemin sanat anlayışını ifade edecek düzeydeki örnek mezar taşları, kaynak taraması neticesinde elde edilmiş ve kullanılmıştır. Çalışma, yazının mezar taşına iptidâî şekildeki ilk uygulamalarından başlayarak sanat değeri yüksek estetik yazıların elde edilmesine kadar geçen aşamaları göstermesi açısından önemlidir. Çalışmayı önemli kılan bir diğer husus da hat sanatının en güzel uygulama alanlarından biri olan mezar taşı kitâbetindeki yerinin görülmesidir. Bununla birlikte verilen örnekler neticesinde hat sanatının zirve dönemini, mezar taşına hâkk edilen hüsn-i hat yazılarının güzelliğinden anlamak mümkündür. Türkler İslâmiyet’i seçmelerinden sonra kadim kültürlerini İslâm ile yoğurdukları pek çok uygulama alanı bulmuşlardır. Türklerin İslâm’ın ruhuna uygun olarak devam ettirdikleri bu uygulamalardan biri de mezar taşlarıdır. Çalışma Türklerin bu alana yapmış oldukları katkıları göstermesi açısından önemlidir. Zira Türklerin bu konudaki gayreti olmasaydı bugün herhangi bir mezar taşı kültüründen bahsetmemiz mümkün olmayacaktı. | ||
| 520 | |a Tomb construction, a practice as old as human history, has evolved in various forms over time, shaped by the traditions and beliefs of different societies. This study explores the recent practices of tombstone culture, specifically focusing on the stylistic changes observed in tombstones during the 19th century and later Ottoman periods, with a particular emphasis on the application of hüsn-i calligraphy. Through the analysis of two tombstone inscriptions from the targeted period, this research aims to elucidate the historical trajectory of writing on tombstones, particularly the emergence of stacked inscriptions. Additionally, the study seeks to evaluate the suitability of different calligraphic styles for tombstone inscriptions and the methods employed in their application. Furthermore, it aims to identify the motivations behind the use of stacked inscriptions, their placement on tombstones, and the periods during which they were most prevalent. Drawing on qualitative research methods such as source scanning, sampling, comparison, and citation, this study utilizes a selection of tombstones representative of the artistic trends of the period. The research underscores the significance of tracing the evolution of tombstone inscriptions from their rudimentary beginnings to the development of aesthetically refined calligraphic styles. Moreover, it highlights the role of calligraphy as a prominent feature in gravestone inscriptions, serving as a testament to the intricate artistic expression within this medium. The study also sheds light on the cultural amalgamation observed after the Turks' conversion to Islam, wherein tombstones emerged as a continuation of their ancient cultural practices within the Islamic framework. Consequently, this research underscores the invaluable contributions of Turks to the development of tombstone culture, emphasizing the pivotal role they played in shaping its trajectory. Without their efforts, the rich heritage of tombstone culture would not be as prominent today. | ||
| 650 | 4 | |a 19. Yüzyıl | |
| 650 | 4 | |a 19th Century | |
| 650 | 4 | |a Calligraphy | |
| 650 | 4 | |a Hat Sanatı | |
| 650 | 4 | |a History of Turkish-Islamic Arts | |
| 650 | 4 | |a Mezar Taşı | |
| 650 | 4 | |a Stacking | |
| 650 | 4 | |a Tombstone | |
| 650 | 4 | |a Türk-İslâm Geleneği | |
| 650 | 4 | |a İstif | |
| 700 | 1 | |a Dündar, Abdulkadir |e VerfasserIn |0 (orcid)0000-0002-2713-6675 |4 aut | |
| 773 | 0 | 8 | |i Enthalten in |t Dinî araştırmalar |d [Erscheinungsort nicht ermittelbar] : DergiPark Akademik, 1998 |g 27(2024), 66, Seite 65-98 |h Online-Ressource |w (DE-627)1011059231 |w (DE-600)2916936-7 |w (DE-576)497270226 |x 2602-2435 |7 nnns |
| 773 | 1 | 8 | |g volume:27 |g year:2024 |g number:66 |g pages:65-98 |
| 856 | 4 | 0 | |u https://dergipark.org.tr/tr/pub/da/issue/85534/1439872 |x Verlag |z kostenfrei |3 Volltext |
| 856 | 4 | 0 | |u https://doi.org/10.15745/da.1439872 |x Resolving-System |z kostenfrei |3 Volltext |
| 951 | |a AR | ||
| ELC | |a 1 | ||
| LOK | |0 000 xxxxxcx a22 zn 4500 | ||
| LOK | |0 001 4545036899 | ||
| LOK | |0 003 DE-627 | ||
| LOK | |0 004 1893159337 | ||
| LOK | |0 005 20240702154607 | ||
| LOK | |0 008 240702||||||||||||||||ger||||||| | ||
| LOK | |0 040 |a DE-Tue135 |c DE-627 |d DE-Tue135 | ||
| LOK | |0 092 |o n | ||
| LOK | |0 852 |a DE-Tue135 | ||
| LOK | |0 852 1 |9 00 | ||
| LOK | |0 935 |a ixzs |a ixzo | ||
| OAS | |a 1 | ||
| ORI | |a TA-MARC-ixtheoa001.raw | ||
| REL | |a 1 | ||
| SUB | |a REL | ||